اختلال تونوس

اختلال تونوس کنشي چيست؟
بيماران مبتلا به اختلال تونوس کنشي «انگشتاني حلقه‌شده» يا «دست گره‌خورده» دارند.

مشکل ديگر در اختلال تونوس کنشي اين است که مچ پا به داخل پيچ خورده و ممکن است به سمت پايين کشيده شده باشد.

ايجاد تغيير در اين حالت‌هاي غيرطبيعي مي‌تواند براي بيمار سخت يا حتي غيرممکن باشد. گاهي اين وضعيت را «اختلال تونوس ثابت» مي‌نامند.
اين اختلال مي‌تواند يک مشکل متناوب موقت (يک اسپاسم) يا بسيار مزمن باشد (که معمولاً به نام اختلال تونوس ثابت/ کنشي شناخته مي‌شود).

در اختلال تونوس کنشي چه مشکلي وجود دارد؟
هر کسي در مغز خود يک نقشه از بدن و اندام خود دارد.
به‌طور کلي، به نظر مي‌رسد مشکلي که در اختلال تونوس کنشي وجود دارد اين است که اين نقشه در مغز به دلايل مختلف درست کار نمي‎کند و مغز فکر مي‌کند «دستِ پيچ‌خورده» يا «مچ پاي پيچ‌خورده» طبيعي است؛ هر چند شما مي‌دانيد که چنين نيست.
به نظر مي‌رسد آسيب‌هاي جسمي، ضعف در اندام و بي‌حرکتي از عواملي هستند که مي‌توانند نقشه را در مغز تحريف کنند.
چالش درمان اين است که سعي کنيم دوباره به مغز آموزش دهيم تا بتواند آنچه را که عضو بر طبق «نقشه‌ي عادي» مي‌خواهد، ياد بگيرد.

تداخل با سندرم درد پيچيده‌ي منطقه‌اي
شباهت‎هايي بين اين اختلال و يک عارضه‌ي ديگر به نام سندرم درد پيچيده‌ي منطقه‌اي (CRPS) وجود دارد؛ در مورد اين عارضه مي‌توانيد در اين وب‌سايت مطالعه کنيد: www.neurosymptoms.org
در بيماران مبتلا به CRPS درد در يک عضو رشد مي‌کند و از بين نمي‌رود يا حتي مدت‌ها پس از بهبودي جراحت بدتر مي‌شود. اختلال تونوس کنشي يکي از عوارض CRPS است.
درد در بيماران مبتلا به اختلال تونوس کنشي رايج است، اما امکان دارد کسي بدون اينکه درد داشته باشد هم به اختلال تونوس کنشي مبتلا باشد.

اين بيماري چگونه تشخيص داده مي‌شود؟
اختلال تونوس کنشي بايد به‌وسيله‌ي يک پزشک آشنا با علل مختلف اختلال تونوس تشخيص داده شود.
اختلال تونوس کنشي اغلب کاملاً ناگهاني شروع مي‌شود، اما اين امکان هم وجود دارد که تدريجي باشد. اين مشکل مي‌تواند با يکي از موارد زير همراه باشد:
1. با آسيب جسمي به عضو يا درد در عضو همراه باشد. همان‌طور که در بالا توضيح داده شد، اختلال تونوس کنشي ممکن است به‌عنوان بخشي از سندرم درد پيچيده‌ي منطقه‌اي رخ دهد.
2. پس از يک دوره بي‌حرکتي طولاني مدت، به‌ويژه در ارتباط با ضعف کنشي عضو رخ دهد.
3. يک مشکل جانبي خفيف اختلال تونوس وجود داشته باشد که اختلال تونوس کنشي آن را تقويت کند.
حمله‌ي جديد اختلال تونوس در يک فرد بالغ که به موارد بالا مرتبط است، به‌خصوص اگر با ساير نشانه‌هاي نورولوژيکي کنشي همراه باشد و نسبتاً ناگهاني رشد پيدا کرده باشد، بر شدت اختلال تونوس کنشي دلالت دارد.

اين اختلال چه تفاوتي با ساير انواع اختلال تونوس دارد؟
اختلال تونوس يک اصطلاح عصبي براي انقباض عضلاني غيرعادي و ماندگار است که باعث تغيير در اندام مي‌شود.
اشکال مختلفي از اختلال تونوس وجود دارد که شامل انگشت‌درد، اختلال تونوس گردن (گاهي به نام کج‌گردني خوانده مي‌شود) و اختلال تونوس فراگير است. اختلال تونوس همچنين مي‌تواند در تعداد زيادي از بيماري‌هاي عصبي رخ دهد. مي‌توانيد اطلاعات بيشتري را در مورد اختلال تونوس در وب‌سايت انجمن اختلال تونوس انگلستان پيدا کنيد: www.dystonia.org.uk
برخي از انواع اختلال تونوس مانند انگشت درد، با بيماري مغز مرتبط نيستند؛ پس چرا به‌عنوان اختلالات کنشي طبقه بندي نشده‌اند؟
اولين نکته‌اي که بايد به آن اشاره کرد اين است که اختلال کنشي، مشکلي واقعي است که مغز را وادار به بد کار کردن مي‌کند.
اما پتانسيل برگشت‌پذيري از مشخصات اختلالات کنشي محسوب مي‌شود. بنابراين، اختلال تونوس کنشي، حتي زماني که ظاهراً ثابت شده باشد گاهي تحت هيپنوتيزم يا با فيزيوتراپي بهبود مي‌يابد، درحالي‌که ديگر انواع اختلال تونوسي به‌ندرت به اين نوع درمان پاسخ مي‌دهند.
علاوه بر اين، بيماران مبتلا به انگشت‌درد به‌احتمال کمتري به ديگر علائم و اختلالات کنشي که توضيح داده شد، دچار مي‌شوند؛ درحالي‌که در مورد بيماران مبتلا به اختلال تونوس کنشي چنين نيست.
با اين حال، انکار نمي‌کنم که اختلال تونوس کنشي مثال خوبي براي نشان دادن ميزان دشواري طبقه‌بندي مشکلات مرتبط با «بيماري» و مشکلات غيرمرتبط با آن نيست و ما به يک روش متفاوت براي اين تمايز نياز داريم.

آيا اين مشکل در ذهن من وجود دارد؟
پاسخ «خير» است، اما براي اطلاعات بيشتر، بخش All in the mind? را در وب‌سايت www.neurosymptoms.org مطالعه کنيد.

راه درمان چيست؟
براي کسب اطلاعات بيشتر به بخش درمان در وب‌سايت www.neurosymptoms.org رجوع کنيد. چند راهنمايي ويژه در آنجا قرار داده شده است.

آيا به تشخيص اعتماد داريد؟
ضروري است که احساس کنيد تشخيص درستي دريافت کرده‌ايد. در غير اين صورت، عملي کردن تکنيک‌هاي توان‌بخشي پيشنهادشده در اينجا با دشواري بيشتري انجام خواهد شد.
اگر احساس مي‌کنيد به اختلال تونوس کنشي مبتلا نيستيد، بايد بدانيد که تشخيص بر چه اساسي صورت گرفته است. شما بايد برخي از ويژگي‌هاي باليني شرح‌داده‌شده در بالا را داشته باشيد. اگر چنين است، چرا به تشخيص اعتماد نداريد؟
لازم نيست مدام در ذهن داشته باشيد که به اختلال تونوس کنشي مبتلا هستيد. در واقع اختلال تونوس کنشي اغلب زماني که افراد آرام هستند يا به‌طور خاص به چيزي فکر نمي‌کنند محسوس است. شايد شما به اين دليل تشخيص را رد مي‌کنيد که پزشک به شما گفته که اين مشکل با «استرس» مرتبط است. در اين صورت، ممکن است اين يک سوءتفاهم باشد. ما مي‌دانيم که بسياري از بيماران مبتلا به اختلال تونوس کنشي به دليل وجود علائم استرس دارند، اما در مورد بسياري هم چنين نيست. بنابراين، وجود يا فقدان استرس ارتباطي با تشخيص ندارد.

تکنيک‌هاي فيزيوتراپي خاص
ما همچنان در حال بررسي هستيم که کدام تکنيک‌هاي خاص براي اختلال تونوس کنشي مفيد هستند.
به‌عنوان يک اصل کلي، تلاش براي حرکت دادن بخش آسيب‌ديده اهميت بسيار زيادي دارد؛ هرچند اگر مشکل مزمن شده باشد اين کار ممکن است غيرممکن به‌نظر برسد.
توجه به برخي از موارد زير مي‌تواند مفيد باشد.
1. موقعيت نشستن و ايستادن خود را تغيير دهيد.
2. با استفاده از روش‌هاي آموخته‌شده براي سندرم درد پيچيده‌ي ناحيه‌اي عضو را حساسيت‌زدايي کنيد.
3. براي اينکه به مغز خود بازخورد بدهيد که عضو در موقعيت مناسب قرار ندارد، به آينه نگاه کنيد. به‌عنوان مثال، برخي از بيماران گزارش مي‌دهند زماني که پايشان خم شده هم احساس مي‌کنند پايشان راست است.
4. براي فريب دادن خود از يک آينه استفاده و به اين فکر کنيد که پا يا دست غيرعادي طبيعي است. اين همان تکنيکي است که در بيماران مبتلا به درد عضو فانتوم و CRPS استفاده مي‌شود.
5. تصور کنيد دست يا پا در يک موقعيت عادي قرار دارد.

درمان‌هاي ديگر
درمان‌هاي ديگري که گاه در اختلال تونوس کنشي استفاده مي‌شوند، عبارت‌اند از:
هيپنوتيزم. اختلال تونوس برخي از بيماران در حالت هيپنوتيزم بهبود مي‌يابد يا حتي به‌طور موقت ناپديد مي‌شود. يادگيري تغيير وضعيت در هيپنوتيزم يا انجام «خودهيپنوتيزمي» براي برخي از بيماران مفيد است.
تسکين. اين روش براي بيماران مبتلا به اختلال تونوس ثابت که نمي‌توانند اندام خود را در حالت عادي تجربه کنند، بالقوه مفيد است. اين روش همچنين امکان بررسي انقباضات را فراهم مي‌کند. اگر اين روش به‌درستي به کار گرفته شود، مي‌تواند حرکات طبيعي را ترغيب کند که بيمار براي مدت طولاني تجربه نکرده است. اين کار فقط بايد در صورتي انجام شود که پزشک شما اين روش را پيشنهاد کند. اين روش يک «نوش‌دارو» براي اختلال تونوس ثابت نيست.

به بخش درمان در صفحه‌ي www.neurosymptoms.org مراجعه کنيد تا در مورد درمان‌هاي خاصي که ممکن است مربوط به شما باشد بيشتر بدانيد.